Servikal yetmezlik nedir?
Rahim ağzı ya da tıbbi adıyla serviks rahimin dış dünya ile bağlantısını sağlayan ve vajinaya açılan en alt noktasıdır. Normal bir hamilelikte serviks kapalıdır.
Serviksin ilerleyen bir gebeliği taşıyamayacak kadar güçsüz olması ve doğum sancıları başlamadan açılması ise servikal yetmezlik olarak adlandırılır.
Servikal Yetmezlik (Rahim Ağzı Yetmezliği) Neden Olur?
Rahim ağzı yetmezliği genellikle rahim ağzına yönelik yapılan cerrahi müdahaleler sonucu ve travmatik olgularda ortaya çıkmaktadır. Bu faktörler doğrultusunda en sık karşılaşılan servikal yetmezlik nedenleri aşağıdaki gibi olmaktadır:
- Rahim içindeki mevcut miyom ve poliplerin çıkartılmasına başvurulan histeroskopi yöntemi ile rahim ağzı genişleyebilmektedir.
- Normal ve zorlu geçen doğumlarda rahim ağzının yırtılması.
- Forseps ya da vakumla yapılan doğumlarda karşılaşılabilmektedir.
- Çok sayıda doğum yapmak
İleri gebelik haftalarında yapılan küretaj operasyonları rahim ağzı yetmezliğine neden olabilmektedir.
Servikal Yetmezlik Tanısı Nasıl Konur?
Servikal yetmezlik tanısı genelde geriye yönelik olarak konan bir tanıdır. Altta yatan herhangi bir neden bulunmaksızın gebeliğin 2. trimesterda (genelde 18-22 haftalar arası) sonlanması genelde servikal yetmezlik tanısı koydurur. Tipik olarak su kesesinin aniden açılmasını takiben bebek ve diğer gebelik ürünleri ağrısız bir şekilde rahim dışına atılır. Fonkisyonel olarak yetersiz bir serviks varlığında ise anatomik olarak bir anormallik saptanmazken gebelik varlığında yukarıdaki durum ortaya çıkar. Anatomik yetersizlik varlığında ise var olan şekil bozukluğu söz konusudur.
Geç düşük ya da erken doğuma göre servikal yetmezlik tanısı koymak zor bir olaydır. Çünkü olayın gerçekten rahim ağzında bir yetmezliğe mi yoksa başka bir nedenle doğum sancılarının başlamasına mı bağlı olduğunu ayırtetmek son derece güçtür.Genelde yetmezliğe bağlı doğumlar 18-22 haftada olurken erken doğumlar 26. haftadan sonra görülür.
Tanıda bir başka kriter ise kramp ve ağrı varlığıdır. Ağrı olmaması servikal yetmezlik için tanı koydurucu olmasına karşın özellikle rahim ağzının iyice açıldığı durumlarda hafif hatta bazen şiddetli ağrılar olabilir. Benzer şekilde ağrı eşiği yüksek kişilerde erken doğumlarda ağrı hissedilemeyebilir.
Geçmişte tanıda gebelik olmayan dönemde rahim ağzındaki açıklığın ölçülmesi ile tanı konabileceği düşünülürken günümüzde bu yaklaşım yerini ultrason incelemesine bırakmıştır. Gebelik seyri sırasında belirli dönemlerde yapılan vajinal ultrason incelemelerinde serviks uzunluğunun ölçülmesi ve amniyon kesesinin serviks içindeki kanalda oluşturduğu hunileşme ile tanı konmaktadır.
Serklaj Nasıl ve Ne zaman Yapılır?
Tedavi serklaj denilen bir cerrahi müdahaledir. Bu girişimde rahim ağzı (serviks) bir torba ağzını büzer gibi dikilir. Bu şekilde rahim ağzı genişleyemeyecektir. Genelde girişim 12. haftadan sonra uygulanır. Çeşitli teknikleri vardır. Bunlardan en sık kullanılanları;
Vaginal yolla uygulanan yöntemler
- McDonald tekniği
- Schirodkar tekniği
Karından (abdominal yolla) uygulanan teknikler
En sık uygulanan McDonald tekniğinde rahim ağzına, erimeyen bant şeklinde bir materyalle (mersilen) dikiş atılır. Bu materyal vücutta bir reaksiyona neden olmaz. Ve bu dikiş 37-38 gebelik haftasında kolayca çıkartılır. Dikiş alımı ağrısız bir işlemdir.
Abdominal serklaj sezaryen kesisine benzer bir kesi ile karın bölgesine girilerek yine mersilen bant ile rahim boynuna çepeçevre dikiş atılmasıdır. Gebelik sezaryenle sonlandırılırken bu sırada isteniyorsa serklaj dikişi de alınır.
Komplikasyonları çok ender de olsa kanama, enfeksiyon ve işlem sırasında amniyon kesesinin açılıp suların erken gelmesidir.
Kullanılan teknik ve zamanlama hastanın bulgularına göre değişiklik gösterebilir.
Uygun zamanda dikkatli seçilmiş hastalarda serklaj, yüz güldürücü sonuçlar veren bir yöntemdir.
Serklaj İşleminin Risk Faktörleri Nelerdir?
Amniyos kesesinin yırtılması ve amniyos suyunun gelmesi.
Doğum sancılarının başlaması.
Rahim ağzında enfeksiyon gelişimi.
Genel anestezi altında yapılmış ise, buna bağlı olarak bulantı, kusma ve diğer komplikasyonlar.
Dikişler alınmadan önce doğum eylemi başlar ise, rahim ağzı yaralanmaları ortaya çıkabilir.
Acil durumlar
İşlem sonrası düzenli kasılmalarınız olursa.
Vajinal kanamanız doktorunuzun belirttiğinden daha fazla ise.
Ateşiniz 38 derecenin üzerine çıkarsa.
Kötü kokulu bir vajinal akıntı olursa.
Suyunuz gelirse.
Mutlaka zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız!
