Gebelik ve Lohusalıkta Görülen İdrar Kaçırma Önleme ve Tedavisi

İdrar Kaçırmaya neden olan Faktörler (Etyoloji): Anotomik nedenli idrar kaçırmada  yani üriner inkontinansta nedenler çok çeşitlidir. Gebelik ve doğum, en sık karşılaşılan majör risk faktörleridir. Olası diğer etyolojik faktörler, pudental nöropati, pelvik döşeme travması veya iskemidir. Gebelik ve postpartum doğum sonrası dönemde görülen üriner inkontinansı, hastaların ileri yaşlarında da  idrar inkontinansı  ile karşılaşılabilmesi için önemli risk faktörleridir.

 

Gebelikte yaygın olan üriner inkontinans için ırk, hastada kronik hastalık varlığı  ve bebek ağırlığı değiştirilemeyen risk faktörleridir. Bunun yanı sıra, değiştirilebilen risk faktörleri de vardır.

Kadınların önemli bir kısmı gebelik sırasında başlayan üriner inkontinansı tanımlar. Gebelikte hastaların idrar kaçırma  prevalansı % 35-67 kadardır. Doğum sonrası  üriner inkontinans prevalansı ise % 5-45 ( ortalama % 31) olarak bildirilmektedir İdrar kaçıran kadınların  % 65’i, bu şikayetin, gebelik veya lohusalık döneminde başladığını bildirmektedir.

 

 

 

Öksürükle, intraabdominal ve mesane basıncını arttırarak üriner inkontinansa neden olabilir. Kadınlar gebelik öncesi sigarayı bırakmalıdır.

 

Kadınlar her yıl üretra düz kasının %1 ‘ini kaybederler. Bu nedenle anne yaşının ilerlemesi gebelik ve postpartum üriner inkontinansını arttırır. Üriner inkontinasın önlenmesi için, ilk gebeliğin genç yaşta olması önerilir

 

Aşırı kilonun  karın içi ve idrar torbası içi basınç artışına neden olarak , pelvik döşemede zayıflık, idrar yolu hareketliğinde yani  mobilitede artış ile idrar kaçırmaya (üriner inkontinansa ) neden olduğuna inanılır. Gebelik öncesi aşırı kilo ile, gebelikte görülen idrar inkontinansı arasında ilişki  vardır . Bu nedenle kadınlara gebelik öncesi sürede fazla kilolarını atmaları ve normal kilolarına inmeleri önerilir .

 

Rektumdaki dışkı kitlesinin idrar torbası  duvarında  detrusor ismini verdiğimiz kaslarda düzensiz çalışmaya yani instabiliteye  yol açtığı ve mesane boşalmasında zorluğa neden olduğuna inanılır. Defekasyon sırasında uzamış  ıkınma pudental siniri etkileyebilir. Bu nedenle gebe kadınların gebelikte ve doğum sonrası  kabızlıktan  korunmaları önerilir.

 

Kadınların % 20-50 kadarı gebeliğin başlangıcında sigara içmektedir. Gebelikte sigara içme ve üriner inkotinansı arasındaki uyumsuz ilişkiden dolayı  sigarada ayrılma önerilmektedir.

 

Gebe olmayan kadınlarda kafein alımı kısıtlanmasının aşırı aktif mesanede olumlu etki yaptığını gösteren kanıtlar vardır.

 

Gebe olmayan kadınlarda ayakta dururken, öksürme sırasında bacakları çaprazlamanın idrar kaçışını azaltıcı etkisi saptanmış olmasına karşın, gebelerde böyle bir kanıt yoktur.

 

Gebe olmayan popülasyonda mesane eğitiminin üriner inkontinansına olumlu etkisi gösterilmiştir.

 

Sınırlı veriler ışığında, yoğun olmayan fiziksel egzersizin (haftada bir-iki kez aerobik, germe egzersizleri, yürüyüş) gebe kadınlarda üriner inkontinansı azalttığı söylenebilir

 

Pelvik döşeme kaslarını çalıştıran kegel  egzersizlerinin gebelerde ve postpartum doğum sonrası dönemde idrar kaçırmada  olumlu etkisi birçok çalışmada gösterilmiştir . Bu nedenle  gebelerde ve lohusalarda idrar kaçırmayı önlemek için pelvik kas egzersizleri önerilir

 

Gebelikte fazla kilo alımı üriner inkontinansı arttırmaz. Bu nedenle gebelikte üriner inkontinansı önlemek için kilo alımında kısıtlama önerilemez (grade D).

 

Perineal masaj, doğumdan önce perine elastikiyetini arttırarak, perine yırtıklarını azaltır. Fakat üriner inkontinansı önlemek için perineal masaj önerilemez.

 

Uzamış ikinci fazın idrar kaçırma üzerini etkisiyle ilgili çok çelişkili veriler vardır, Bu nedenle uzun doğum eylemleri esnasında normal doğum için ısrar  önerilemez

 

Epidural analjezi uzamış doğum, artmış üriner retansiyon, müdahaleli doğum ve C/S oranlarını arttırmaktadır. Fakat iyi derecede kanıt düzeyiyle, doğum sonrası idrar kaçırmayı  önlemek için epidural analjeziyi sınırlamak önerilemez.

 

Epizyotomi oranları Avrupa’da %30, USA’da %33 kadardır. Doğum sonrası postpartum üriner inkontinansı önlemek için epizyotomiyi sınırlama önerilemez

 

Çoğunlukla negatif ve uyumsuz veriler ışığında perine yırtıklarının postpartum üriner inkontinansı arttırdığı söylenemez.

 

Doğum pozisyonu ve üriner inkontinansı arasındaki verilerin yetersizliği nedeniyle herhangi bir öneride bulunulamaz

 

Çoğu uyumsuz ve negatif verilere göre  postpartum üriner inkontinansı önlemek için müdahaleli doğum kısıtlaması olmalıdır

 

Sadece bir level 1 kanıt düzeyli çalışmaya göre, postpartum üriner inkontinansı önlemek için perineye sıcak uygulama önerilmelidir . Fakat daha fazla çalışma ile bu veriler desteklenmelidir.

 

İyi kanıt düzeyindeki verilere göre, idrar  önlemek için C/S önerilemez  çünkü başka riskleri beraber getirmektedir.

 

Bu etkiyi gösterecek yeterli kanıt yoktur, bu nedenle savunulması önerilemez.

 

İyi kanıt düzeyiyle, kadınlara doğum sonrası 6. ayda gebelik öncesi kilolarına inmesi önerilir.

 

ÖZET: Gebelik ve postpartum dönemde üriner inkontinansı önlemek için öneriler;

 

 

1- Gebelikten önce veya gebelikte sigara içimi bırakılmalı

 

2- Gebelik öncesi normal kiloda olunmalı  doğum sonrası dönemde de gebelik öncesi kiloya inmelidirler

 

3- Gebelikte düşük yoğunluklu fiziksel aktivite önerilir

 

4- Gebelik ve postpartum dönemde kabızlık önlenmelidir

 

B- Kegel Egzersizleri: Pelvik döşeme kas egzersizleri gebelik ve postpartum dönemde önerilmelidir

 

C- Doğum: Doğum sırasında perineye sıcak uygulama yapılmalıdır.